Нэгэн уургийн анхдагч бүтэц нь мет- вал- асп- про- лей- арг гэсэн амин хүчлүүдийн дарааллаас тогтдог. Амин хүчлүүд, тэдгээрийг зөөх зРНХ-ийн антикодоныг бүдүүвчээр өгөв. Тухайн уургийн мэдээллийг агуулж байсан мРНХ-ийн дарааллыг тогтооно уу.
.png)
A.
АУГЦГЦЦУГЦЦГААУГУУ
B.
АУГЦЦГЦУГЦГЦААУГУУ
C.
АУГЦЦГГУУААУЦУГЦГЦ
D.
АУГГУУААУЦЦГЦУГЦГЦ
E.
АУГГУУЦУГЦГЦААУЦЦГ
Түүхэн хөгжлийн явцад амьд биеийн бүтэц хувьсан өөрчлөгдөн доод зэргийн хөгжилтэй амьд биеэс дээд зэргийн хөгжилтэй амьд үүсдэг болохыг эволюцийн баталгаагаар нотолдог. Дараах жишээг эволюцийн баталгаатай нь зөв тохируулна уу.
|
|
Эволюцийн баталгаа |
|
Жишээ |
|
1 |
Жишил анатомийн баталгаа |
а |
Мөлхөгчид болон шувууны завсрын эрмэл олдвор нь археоптерикс юм. |
|
2 |
Үр хөврөлийн баталгаа |
b |
Хөхтөн амьтдын хөврөл хөгжлийн эхэн үедээ загасныхтай адил заламгайн сүвтэй байдаг. |
|
3 |
Палеонтологийн баталгаа |
с |
Сээр нуруутан амьтдын өмнөд мөчдийн гарал үүсэл ижил боловч гүйцэтгэх үүрэг өөр байдаг. |
|
4 |
Биогеографийн баталгаа |
d |
Кенгру нь зөвхөн Австрали тивд амьдардаг. |
A.
1b2a3d4c
B.
1с2b3a4d
C.
1c2a3d4c
D.
1d2b3a4c
E.
1b2c3a4d
Хромосомын тодорхой локуст генүүд байрлана. Зурагт өгөдсөн генийн байрлал, тэдгээрийн онцлогийг зөв тохируулсан хувилбарыг сонгоорой.
.png)
A.
.png)
B.
.png)
C.
.png)
D.
.png)
E.
.png)
Нэгэн хүний кариотипийг зурагт үзүүлжээ. Энэ хүний кариопитийг зөв тодорхойлсон хариултыг сонгоорой.
.png)
A.
Дауны хам шинжтэй, эрэгтэй
B.
Дауны хам шинжтэй, эмэгтэй
C.
Тернерийн хам шинжтэй, эмэгтэй
D.
Хэвийн хромосомын бүрдэлтэй, эрэгтэй
E.
Хэвийн хромосомын бүрдэлтэй, эмэгтэй
Үр удмын 25 % АА; 50% Aa; 25% aa гэсэн генотиптэй байсан бол эцэг эхийн генотипийг тодорхойлно уу.
A.
Аа х Аа
B.
Аа х аа
C.
АА х аа
D.
АА х Аа
E.
Аа х АА
Төрөх тасагт хоёр хүүхдийг хооронд нь сольсон байна. Хүүхдийн цусыг шинжлэхэд нэг нь O (I) бүлгийн цустай, нөгөө хүүхэд нь AB (IV) бүлгийн цустай болох нь тогтоогджээ. О (I) бүлгийн цустай хүүхдийн эцэг эхийн цусны бүлгийг тодорхойлно уу.
A.
.png)
B.
.png)
C.
.png)
D.
.png)
E.
.png)
Хоёр шинжээрээ гетерозигот (AaBb) генотиптэй бодгалийг ааbb генотиптэй бодгальтай эвцэлдүүлэхэд, гарах үр төлүүдийн хэдэн хувь нь Ааbb генотиптэй байх вэ?
A.
0%
B.
50%
C.
75%
D.
100%
E.
25%
Генийн инженерчлэлийн аргыг анагаах ухаан төдийгүй хөдөө аж ахуйд хэрэглэдэг болсон. Генийн инженерчлэлийн аргад тохирох хариуг сонгоорой.
A.
Хөрөнгө мөөгийг талх, пиво, дарс исгэхэд ашигладаг.
B.
Жимсний гарц сайтай ургамлуудыг эрлийзжүүлж шинэ сорт гарган авсан.
C.
Бацилл нянгаас хортой уургийн генийг ялган авч, плазмидтай холбож, өсгөвөрлөн, төмсний эсэд суулгасан.
D.
Ашиг шим өндөртэй, сүүний гарц ихтэй хар тарлан үүлдрийн үхрийг гарган авсан.
E.
Бифидобактерийг тараг бүрэх болон хүнсний үйлдвэрлэлд ашигласан.
Амьд биеийн үйл ажиллагааг ашиглан хүний ашиг сонирхолд нийцсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх технологийг биотехнологи гэнэ. Дараах бичил биетнүүдийг ямар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд ашигладаг болохыг тодорхойлно уу.
|
|
Бичил биетэн |
|
Ямар үйлдвэрлэлд ашигладаг болох |
|
1 |
хемотроф бактери |
а |
антибиотик үйлдвэрлэл |
|
2 |
хөгц мөөг |
b |
тараг үйлдвэрлэл |
|
3 |
бифидобактери |
c |
металл олборлолт |
|
4 |
хөрөнгө мөөг |
d |
этанол үйлдвэрлэл |
A.
1d2a3c4b
B.
1с2а3b4d
C.
1b2c3a4d
D.
1a2d3b4c
E.
1c2a3d4b
Агаар мандлын найрлага дахь чөлөөт азотын хий хүчилтөрөгчтэй нэгдэн азотын исэл үүсгэдэг. Азотын исэл үүсэхэд нөлөөлдөг хүчин зүйлийг нэрлэнэ үү.
A.
нарны гэрэл
B.
салхи
C.
хэт ягаан туяа
D.
аянга цахилгаан
E.
температур
Байгаль дахь нүүрстөрөгчийн эргэлтийг бүдүүвчээр харуулав. Амьд бие махбод нүүрсхүчлийн хийг ялгаруулж буйг илэрхийлсэн дугаарыг сонгоорой.
.png)
A.
2
B.
3
C.
4
D.
1,3
E.
1,4
Байгаль дахь усны эргэлтийг бүдүүвчээр харуулав. В болон D үсгээр ямар үйл явцыг илэрхийлсэн бэ?
.png)
A.
.png)
B.
.png)
C.
.png)
D.
.png)
E.
.png)
Популяцийн тоо толгойн хэлбэлзэл олон хүчин зүйлээс хамаардаг. Дараах өгөгдлийн аль нь популяцийн тоо толгойн өөрчлөлтөд нөлөөлдөг вэ?
Түлхүүр: тийм (✓), үгүй ⒳
A.
.png)
B.
.png)
C.
.png)
D.
.png)
E.
.png)
Хүний популяцийн насны бүтцийг дүрслэн харуулав. Дараах графикт тохирох хариултыг сонгоно уу.
.png)
A.
Настай болон идэр насны хүмүүсийн эзлэх хувь давамгай байхыг илэрхийлнэ.
B.
Настай болон идэр насны хүмүүсийн эзлэх хувь нь дундаж байгааг илтгэнэ.
C.
Хүүхэд, залуучуудын эзлэх хувь их байх нь тухайн популяци дахь хүн амын тоо цаашид өсөхийг илтгэнэ.
D.
Хүүхэд, залуучуудын төлөөлөл бага
байгааг илэрхийлнэ.
E.
Хүүхэд, залуучуудын эзлэх хувь их байх нь хүн амын тоо буурах шалтгаан болно.
Хээрийн экосистемийн идэш тэжээлийн хэлхээний бүдүүвчийг харуулав. Могойд байх энергийн хэмжээ 100 кЖ бол царцаанд байх энергийн хэмжээг тооцоорой.
.png)
A.
100000 кЖ
B.
10000 кЖ
C.
1000 кЖ
D.
100 кЖ
E.
10 кЖ
Химийн зарим бодисын бохирдол, тэдгээрийн хүнд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоорой.
|
|
Химийн бодисын нэр |
|
Орчныг бохирдуулах гол эх үүсвэр |
|
Хөнөөлт үр дагавар |
|
1 |
кадми |
А |
арьс ширний үйлдвэр |
I |
төв мэдрэлийн тогтолцоог гэмтээнэ |
|
2 |
хром |
В |
ашигт малтмал олборлолт |
II |
ургийн гажиг үүсгэнэ |
|
3 |
мөнгөн ус |
С |
хог хаягдал шатаах |
III |
элэг, бөөр, зүрх өвчлүүлнэ |
A.
1-В-III, 2-A-I, 3-C- II
B.
1-B-II, 2-A-I, 3-C- III
C.
1-A-II, 2-C-III, 3-B-I
D.
1-С-I, 2-А-III, 3-B- II
E.
1-А-III, 2-C-II, 3-В- I
Манай улсад сүрьеэ өвчний тархалт буурч байгаа хэдий ч, бүрэн эдгэрэлт хангалтгүй байна. Энэ өвчний талаарх ойлголтыг зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоорой.
A.
.png)
B.
.png)
C.
.png)
D.
.png)
E.
.png)
Митоз хуваагдлаар хуваагдаж буй эсийн зургийг ажиглан, ямар үе шат явагдаж байгааг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоорой.
A.
.png)
B.
.png)
C.
.png)
D.
.png)
E.
.png)
Габерийн процессоор аммиакийг гарган авдаг.
.png){kind=small}
1 N2(х) молекул 3 H2(х) молекул 2 NH3(х) молекул
1 моль азотын молекул хэдэн моль устөрөгчийн молекултай урвалд орох вэ?
A.
3 моль
B.
2 моль
C.
1 моль
D.
4 моль
E.
6 моль
Өгөгдсөн тэмдэглэгээг ашиглан фосфорын атомын протоны тоог тодорхойлно уу.
A.
17
B.
16
C.
31
D.
46
E.
15
Бодисын төлөвийн шилжилтийн схемээс хайлах үзэгдлийг сонгоно уу.
A.
v
B.
II
C.
III
D.
I
E.
IV
Сурагч цахилгаан дамжуулах хэлхээг зурагт үзүүлсний дагуу угсарчээ.
Аль материалыг сонгож Х үсгээр тэмдэглэсэн хэсэгт байршуулбал чийдэн асах вэ?
A.
шаазан
B.
резин
C.
зэс утас
D.
хуванцар
E.
мод
Дараах нэгдлүүдээс хүхрийн исэлдэхүйн хэм хамгийн бага байх нэгдлийг сонгоно уу.
A.
H2SO4
B.
H2S
C.
H2SO3
D.
SO2
E.
SO3
Цэвэр усанд хуурай натрийн гидроксидыг нэмж уусгахад усны pH хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
A.
12 → 7
B.
7 → 1
C.
1 → 7
D.
7 → 12
E.
өөрчлөгдөхгүй
Үелэх хүснэгтэд үзүүлсэн элементүүдээс галогенийг сонгоно уу.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
X |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Y |
|
|
|
Q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W |
|
|
|
|
|
|
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A.
W
B.
Q
C.
Z
D.
X
E.
Y
Зурагт үзүүлсэн органик нэгдлийг нэрлэнэ үү.
.png)
A.
этаны хүчил
B.
этен
C.
этанол
D.
этанон
E.
этаналь
Дараах бүтээгдэхүүнүүдээс аль нь байгалийн полимероос тогтох вэ?
A.
усны гутал
B.
хуванцар ундааны сав
C.
гялгар уут
D.
ноолууран цамц
E.
PVC хоолой
Карбон хүчлүүдийн молийн массыг харьцуулсан хүснэгт өгөгджээ. Аль карбон хүчил нь хамгийн өндөр температурт буцлах вэ?
.png)
A.
V
B.
III
C.
II
D.
IV
E.
I
Аль хийн бөмбөлөг нь агаарт хөөрөх вэ?
A.
Q
B.
P
C.
P ба R
D.
Q ба R
E.
R
Өгөгдсөн зурагт харгалзах бодисыг ялгаж, салгах аргыг тодорхойлно уу.
A.
B.
C.
D.
E.
Доорх зурагт Q ба P элементүүдийн электронт байгууламжийг харуулжээ. 
Q ба P элементүүд нэгдэж үүсэх нэгдлийн холбооны төрөл болон молекулын томьёог олно уу.
A.
B.
C.
D.
E.
100К темпeратурт байгаа 1 м3 эзлэхүүнтэй 1 моль идеал хийн даралтыг тооцоолно уу.
A.
8.31 кПа
B.
831 кПа
C.
831 Па
D.
83.1 кПа
E.
83.1 Па
Доогуур зурсан нэгдэл нь ангижруулагчийн үүргийг гүйцэтгэж байгаа урвалын тэгшитгэлийг сонгоно уу.
A.
H2S2O7 + H2O → 2H2SO4
B.
3CO + Fe2O3 → 2Fe + 3CO2
C.
CO2 + C → 2CO
D.
CuO + H2 → Cu + H2O
E.
CaO + H2O → Ca(OH)2
Дараах эргэх урвал өгөгджээ.
.png){kind=small}
Тэнцвэр тогтсоны дараах NO2(x) ба N2O4(x) холимгийн талаар аль мэдээлэл нь зөв бэ
A.
Системийн температурыг ихэсгэвэл N2O4(x) – ийн хэмжээ ихэснэ.
B.
N2O4(x) – ийн үүсэх болон задрах урвалын хурд тэнцүү биш байна.
C.
Системийн даралтыг багасгавал N2O4(x) – ийн хэмжээ ихэснэ.
D.
Системийн эзлэхүүнийг багасгавал NO2(x) – ийн хэмжээ ихэснэ.
E.
N2O4(x) – ийн задрах урвал нь эндотерм шинжтэй.
Ижил эзлэхүүнтэй, ижил концентрацтай урвалын холимгийг харуулав. Аль тохиолдолд урвал хамгийн удаан явагдах вэ?
A.
.png)
B.
.png)
C.
.png)
D.
.png)
E.
.png)
Шилжилтийн металлын физик, химийн шинж чанарын талаар буруу мэдээллийг сонгоно уу.
A.
Металлын холбоонд атомууд нь талст оронт торын зангилаан дээр байрлаж зөвхөн хэлбэлзэх хөдөлгөөн хийж нягт байрших тул нягт өндөр, хайлах, буцлах цэг багатай байдаг
B.
Цэвэр металл нь үелсэн талст бүтэцтэй, цөмийн цэнэг нь ижил атомуудаас тогтсон байдаг.
C.
Металлууд нь химийн урвалд орохдоо электроноо алдаж исэлдэн эерэг цэнэгтэй ионыг үүсгэнэ.
D.
Металлын талст оронт тор дахь чөлөөт электроны нөлөөгөөр металл цахилгаан, дулааныг дамжуулдаг чанартай байна.
E.
Металлыг гаднаас ямар нэг хүчээр үйлчлэхэд талст торын үеүүд гулсан шилжих боловч металлын холбоо хэвээр байж, гагцхүү металлын хэлбэр өөрчлөгддөг.
Барийн карбонатыг халаахад үүсэх бүтээгдэхүүнүүдийг сонгоно уу.
A.
барийн оксид ба нүүрстөрөгч
B.
бари ба нүүрстөрөгчийн диоксид
C.
барийн оксид ба нүүрстөрөгчийн диоксид
D.
бари ба карбонат ион
E.
бари ба нүүрстөрөгч
Нүүрсийг шатаахад явагдах процессын талаар зөв мэдээллийг сонгоно уу.
A.
B.
C.
D.
E.
Өгөгдсөн урвалын дүнд үүсэх үндсэн бүтээгдэхүүн Х нэгдлийг нэрлэнэ үү.
.png)
A.
пропаналь
B.
пропан–1–ол
C.
пропаны хүчил
D.
пропандиол
E.
пропан–2–ол
Дараах нийлмэл эфир ямар карбон хүчил болон спиртийн эфиржих урвалаар үүссэн бэ?
.png)
A.
B.
C.
D.
E.