Эхээс төрөөд 7 хоносон монгол хонины 25 хурганы амьдын жинг судалж үзэв. Хурганы амьдын жинг хамгийн багаас нь жингийн дарааллаар жагсаан бичиж вариацийн эгнээг гаргав. Хамгийн бага жинтэй хурга 2, хамгийн их жинтэй хурга 3 байсан бол M=xifiN
томьёог ашиглан хургануудын дундаж жинг олоорой.
|
амьдын жин, кг (xi ) |
3.0 |
3.5 |
4.0 |
4.5 |
5.0 |
|
хурганы тоо ( fi ) |
2 |
6 |
10 |
4 |
3 |
A.
4.0 кг
B.
3.5 кг
C.
4.5 кг
D.
3.0 кг
E.
4.20 кг
Улаан цэцэгтэй сарнайг, цагаан цэцэгтэй сарнайтай эрлийзжүүлжээ. 1-3 дугаарт харгалзах сарнайн цэцгийн генотипийг зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоорой.
A.
1
2
3
Аа
аа
АА
B.
1
2
3
АА
аа
Аа
C.
1
2
3
Аа
аа
аа
D.
1
2
3
АА
Аа
Аа
E.
1
2
3
Аа
Аа
аа
Амьд биеийн үйл ажиллагааг ашиглан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх үйл явцыг биотехнологи гэнэ. Дараах бичил биетнүүдийг биотехнологид ямар зорилгоор ашигладаг болохыг зөв тохируулна уу.
A.
Бичил биетэн
антибиотик үйлдвэрлэл
хүнсний үйлдвэрлэл
биотүлш үйлдвэрлэл
металл олборлолт
вирус
√
х
√
х
B.
Бичил биетэн
антибиотик үйлдвэрлэл
хүнсний үйлдвэрлэл
биотүлш үйлдвэрлэл
металл олборлолт
хөгц мөөг
√
√
√
х
C.
Бичил биетэн
антибиотик үйлдвэрлэл
хүнсний үйлдвэрлэл
биотүлш үйлдвэрлэл
металл олборлолт
бифидобактер
х
√
x
√
D.
Бичил биетэн
антибиотик үйлдвэрлэл
хүнсний үйлдвэрлэл
биотүлш үйлдвэрлэл
металл олборлолт
хемотроп бактер
√
х
х
√
E.
Бичил биетэн
антибиотик үйлдвэрлэл
хүнсний үйлдвэрлэл
биотүлш үйлдвэрлэл
металл олборлолт
хөрөнгө мөөг
х
√
√
х
Генийн инженерчлэлийн аргад тохирох өгөгдлийг сонгоорой.
A.
биотүлш гарган авахад хөрөнгө мөөгийг ашиглах
B.
гербицидэд тэсвэртэй генийг ялган авч ургамлын эсэд суулгах
C.
үр жимс сайтай ургамлуудыг хооронд нь эрлийзжүүлэх
D.
уламжлалт эмийн ургамлуудыг селекцийн аргаар авах
E.
амьтны нойр булчирхайнаас инсулиныг ялган авах
Монгол орны гадаргын усны нөөц багасахад нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг нэрлэнэ үү.
1. ой мод их хэмжээгээр устгах
2. автомашины хэрэглээ өсөх
3. далайн усны түвшин нэмэгдэх
4. үйлдвэрийн хог хаягдал
5. дэлхийн дулаарал
6. туйлын мөс хайлах
A.
2, 3, 5
B.
1, 3, 6
C.
1, 4, 5
D.
1, 2, 4
E.
3, 4, 6
Байгалийн нөөц баялгаас шавхагддаг баялгийг сонгоорой.
1. цагаан зээр
2. хар мод
3. нарны гэрлийн цацраг
4. чулуун нүүрс
5. салхины эрчим хүч
6. сансрын нөөц
A.
. 3, 5, 6
B.
2, 4, 6
C.
1, 3, 5
D.
2, 4, 5
E.
1, 2, 4
Байгаль дахь нүүрстөрөгчийн эргэлтийн бүдүүвч зургийн (1-4) дугаарт тохирох үйл явцын зөв хувилбарыг сонгоно уу.
A.
1
2
3
4
фотосинтез
амьсгал
задрал
шаталт
B.
1
2
3
4
амьсгал
фотосинтез
задрал
шаталт
C.
1
2
3
4
фотосинтез
амьсгал
шаталт
задрал
D.
1
2
3
4
амьсгал
фотосинтез
шаталт
задрал
E.
1
2
3
4
амьсгал
задрал
фотосинтез
шаталт
1 га талбайд дунджаар 150 ш бургас ургаж байгаа бол энэ нь тухайн популяцийн ямар үзүүлэлт вэ?
A.
популяцийн хүйсийн бүтэц
B.
᠌популяцийн төлөрхөг чанар
C.
популяцийн зүйлийн бүтэц
D.
популяцийн нягтшил
E.
популяцийн насны бүтэц
Говийн баавгай болох Мазаалайн тоо толгойн өөрчлөлтийг графикт харуулжээ. 2008 онд мазаалайн тоо толгойд гарсан өөрчлөлтөд нөлөөлсөн хүчин зүйлийг сонгоно уу.
A.
үхэл хорогдол багассан
B.
өрсөлдөгч амьтдын тоо цөөрсөн
C.
эзэмшил нутаг тэлсэн
D.
шимэгч амьтдын тоо багассан
E.
идэш тэжээлийн хүрэлцээ буурсан
Хуурай газрын экосистемийн идэш тэжээлийн хэлхээг харуулав. Дараах бүдүүвчид “D” үсгээр тэмдэглэсэн тэжээлийн хэлхээний гишүүнийг нэрлэнэ үү.
A.
задлагч
B.
бүтээгч
C.
анхдагч хэрэглэгч
D.
хоёрдогч хэрэглэгч
E.
гуравдагч хэрэглэгч
Экосистем дэх идэш тэжээлийн хэлхээний энергийн шилжилтийг сумаар илэрхийлэв. Тэжээлийн хэлхээн дэх энергийн алдагдлыг зөв илэрхийлсэн хариуг сонгоорой
A.
B.
C.
D.
E.
Амьтны аймгийг ангилал зүйн шаталсан нэгжүүд (хүрээ- анги-баг-овог-төрөл- зүйл)-ийн дагуу ангилан судалдаг. Дараахаас үет хөлтний хүрээнд хамаарах ангиудыг сонгоно уу.
A.
хавч хэлбэртэн болон загасны анги
B.
шавж болон шувууны анги
C.
шавж болон хавч хэлбэртний анги
D.
олон хөлтөн болон мөлхөгчдийн анги
E.
аалз хэлбэртэн болон хоёр нутагтны анги
Дээд ургамлын хүрээнүүдийн харилцан хамаарлыг үзүүлсэн бүдүүвч зургаас 1,2,3 дугаартай тойрогт багтсан шинжийг агуулсан ургамлуудыг зөв тодорхойлно уу.
A.
1
2
3
цэцэгт ургамал
нүцгэн үртэн
ойм хэлбэртэн
B.
1
2
3
нүцгэн үртэн
цэцэгт ургамал
ойм хэлбэртэн
C.
1
2
3
ойм хэлбэртэн
нүцгэн үртэн
цэцэгт ургамал
D.
1
2
3
цэцэгт ургамал
ойм хэлбэртэн
нүцгэн үртэн
E.
1
2
3
нүцгэн үртэн
ойм хэлбэртэн
цэцэгт ургамал
Ууссан бодисын бага концентрацитай хэсгээс өндөр концентрацитай хэсэг рүү хагас сонгон нэвтрүүлэгч мембранаар уусгагч нэвчих үзэгдлийг нэрлэнэ үү.
A.
диффуз
B.
осмос
C.
идэвхтэй зөөвөрлөлт
D.
эндоцитоз
E.
экзоцитоз
Эсийн эрхтэнцэрүүдийн үүргийг зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоорой.
A.
Үүрэг
Бөөм
Гольджийн аппарат
Рибосом
өөх тос нийлэгжүүлэх
x
√
√
B.
Үүрэг
Бөөм
Гольджийн аппарат
Рибосом
дан мембрантай
√
√
x
C.
Үүрэг
Бөөм
Гольджийн аппарат
Рибосом
уураг нийлэгжүүлэх
x
x
√
D.
Үүрэг
Бөөм
Гольджийн аппарат
Рибосом
энерги үүсгэх
√
√
√
E.
Үүрэг
Бөөм
Гольджийн аппарат
Рибосом
удамшлын мэдээлэл хадгалах
√
x
√
Янз бүрийн концентрацтай уусмалд ургамлын эсийг дүрэхэд гарах эсийн төлөв байдлын өөрчлөлтийг дүрсэлсэн зургийг ажиглан уг ургамлын эсэд явагдах үзэгдлийг зөв тодорхойлж харгалзуулна уу.
A.
1- A-III, 2- C- II, 3-В-I
B.
1- C- II, 2-A-III, 3-В-I
C.
1- В-I, 2- C- II, 3- A-III
D.
1- A-III, 2- В-I, 3-C- II
E.
1- В- I, 2- A-III, 3- C-II
Микроскопын бүтцийг ажиглан механикийн хэсгүүдийг нэрлэнэ үү.
A.
4, 8, 11
B.
3 , 5, 9
C.
7, 9, 10
D.
6, 7, 8
E.
1, 2, 6
Хоёр глюкозын молекул конденсацийн урвалаар нэгдэн дисахар үүсгэв. Үүссэн дисахарын молекулын устөрөгчийн атомын тоо (х)-г олно уу
С6 Н12 О6 + C6 H12 O6 → C12 H(х)O11 + H2O
A.
10
B.
11
C.
12
D.
21
E.
22
Шим бодисууд нь бага молекулт нэгдэл (мономер)-ээс бүтэх ба тэдгээр нь хоорондоо нэгдэж макромолекул(полимер)-ыг үүсгэдэг. Дараах бүдүүвч дэх “1” дугаарт харгалзах хариуг олоорой.
A.
карбонил бүлэг
B.
карбоксил бүлэг
C.
радикал бүлэг
D.
амин бүлэг
E.
гидроксил бүлэг
Зурагт өгөгдсөн энзимүүд нь хоол боловсруулах замын ямар эрхтэнд идэвхтэй ажилладаг болохыг X, Y, Z графиктай зөв тохируулна уу.
A.
Х
Y
Z
ходоод
амны хөндий
нарийн гэдэс
B.
Х
Y
Z
амны хөндий
ходоод
нарийн гэдэс
C.
Х
Y
Z
нарийн гэдэс
амны хөндий
ходоод
D.
Х
Y
Z
ходоод
нарийн гэдэс
амны хөндий
E.
Х
Y
Z
амны хөндий
нарийн гэдэс
ходоод
Энзим болон субстрат нь хоорондоо “ түлхүүр-цоож” –ийн зарчмаар харилцан үйлчилнэ. Дараах урвалын субстрат болон энзимийг зөв нэрлэсэн мөрийг сонгоно уу.
A.
Субстрат
Энзим
мальтоз
мальтаза
B.
Субстрат
Энзим
глюкоз
глюказа
C.
Субстрат
Энзим
сахароз
сахараза
D.
Субстрат
Энзим
лактоз
лактаза
E.
Субстрат
Энзим
фруктоз
фруктаза
Хүн амьсгал гаргах үед хийгдэх үйл явцуудыг сонгоно уу.
1. хавирга доошлон дотогш болно.
2.хавирга дээш өргөгдөн гадагш тэлнэ
3.уушгины багтаамж багасна.
4. уушгины багтаамж ихэснэ.
5. өрц сулран дээшилнэ.
6. өрц агшин доошилно
A.
2, 4, 6
B.
1, 4, 6
C.
1, 4, 5
D.
2, 3, 5
E.
1, 3, 5
Эсэд явагдах үйл явцыг үгэн тэгшитгэлээр өгөв. Дараахаас аль нь хөрөнгөний мөөг (дрожж) -ийн эсэд явагдах анаэроб амьсгалыг илэрхийлсэн вэ?
A.
глюкоз → сүүний хүчил
B.
глюкоз → нүүрсхүчлийн хий + ус
C.
глюкоз → хүчилтөрөгч + нүүрсхүчлийн хий
D.
глюкоз → этилийн спирт + нүүрсхүчлийн хий
E.
глюкоз → усан үзмийн хүчил + ус
Цусны эргэлтийн тогтолцоогоор амьсгалын хийн молекулууд зөөвөрлөгдөх хэлбэрүүдийг өгөв. Угаарын хий (CO) зөөвөрлөгдөх хэлбэрийг сонгоно уу.
A.
оксигемоглобин
B.
карбаминогемоглобин
C.
карбоксигемоглобин
D.
гидрокарбонатын ион
E.
устөрөгчийн ион
Хүний амьсгалын эрхтэн тогтолцооны бүтцийг зурагт харуулжээ. Өгөгдсөн (1, 2, 4) дугаарт тохирох эрхтний бүтцийг зөв тодорхойлсон мөрийг олно уу.
.png)
A.
1
2
4
хагас цагираган мөгөөрсөөс тогтоно
бамбай мөгөөрсөөс тогтоно
гурван дэлбэнтэй
B.
1
2
4
бамбай мөгөөрсөөс тогтоно
хагас цагираган мөгөөрсөөс тогтоно
хоёр дэлбэнтэй
C.
1
2
4
бамбай мөгөөрсөөс тогтоно
хагас цагираган мөгөөрсөөс тогтоно
гурван дэлбэнтэй
D.
1
2
4
хагас цагираган мөгөөрсөөс тогтоно
бамбай мөгөөрсөөс тогтоно
хоёр дэлбэнтэй
E.
1
2
4
дууны хөвч байрлана
хагас цагираган мөгөөрсөөс тогтоно
гурван дэлбэнтэй
Сээр нуруутан амьтдын амьсгалын эрхтний бүтцийн ялгааг зургаар харуулав. Зурагт өгөгдсөн амьсгалын эрхтний дугаар (1-4)- ыг, тухайн амьтны нэртэй (a-d) зөв харгалзуулна уу.
A.
1b, 2c, 3a, 4d
B.
1d, 2c, 3b, 4a
C.
1a, 2b, 3d, 4c
D.
1c, 2d, 3a, 4b
E.
1d, 2b, 3c, 4а
Ургамалд шим бодис нийлэгжих үйл явц навчинд явагдана. Навчны бүтцийн дараах хэсгүүдийн аль нь хлорофиллын молекул агуулахгүй вэ?
1. дээд, доод эпидермис
2. баганан эд
3. хөвсгөр эд
4. амсарын эс
5. дамжуулах багц
A.
3,5
B.
1,2
C.
1,5
D.
4,5
E.
2,3
Хүнсний бүтээгдэхүүн дэх цардуулыг иодын уусмалаар илрүүлэх туршилтын үйл явцыг өгөв. Шүлсний найрлага дахь амилаза энзимийн нөлөөгөөр цардуулын молекул задарна.
Гурван хуруу шил авч тус бүрт нь гурилын уусмалаас 20 грамм хийв.
1-р хуруу шилтэй гурилын уусмал + иодын уусмал = I
2-р хуруу шилтэй гурилын уусмал + шүлс + мөстэй саванд 5 минут байлгах + иодын уусмал = II
3-р хуруу шилтэй гурилын уусмал + шүлс + 37 0 C-ийн бүлээн устай саванд 5 минут байлгах + иодын уусмал = III
Дээрх урвалын үр дүнг I, II, III баганад зөв тодорхойлсон мөрийг олоорой.
A.
I
II
III
хар хөх
бор шаргал
бор шаргал
B.
I
II
III
хар хөх
бор шаргал
хар хөх
C.
I
II
III
бор шаргал
бор шаргал
хар хөх
D.
I
II
III
хар хөх
хар хөх
бор шаргал
E.
I
II
III
хар хөх
хар хөх
хар хөх
Дараах өгөгдлүүдээс “Транспирац” гэсэн ойлголтод тохирохыг сонгоорой.
A.
ургамлын үндэсний эсүүдээр ус шингээгдэх үзэгдэл
B.
ургамлын навчинд ус нөөцлөгдөх үзэгдэл
C.
ургамлын навчаар ус уурших үзэгдэл
D.
ишээр дамжсан ус навч, цэцэг, үр жимсэнд зөөгдөх үзэгдэл
E.
усны уур үүл болох үзэгдэл
Дараах зурагт ургамлын дамжуулах багцыг дүрслэв. Хөрснөөс шингээгдсэн ус, эрдэс бодис ургамалд дээш чиглэлтэй зөөвөрлөгдөхийн тулд бүтцийн аль хэсгээр дамжих вэ?
A.
у- долон (камбий)
B.
х-модлог (ксилем)-ийн гуурс
C.
z- долон (флоэм)-ийн шигшүүрт хоолой
D.
х- долон (флоэм)-ийн шигшүүрт хоолой
E.
z- модлог (ксилем)-ийн гуурс
Зурагт цусны эсүүдийг дүрсэлсэн ба “K” үсгээр тэмдэглэсэн эсэд тохирох шинжүүдийг сонгоорой.
A.
2, 4, 6, 7
B.
1, 3, 5,8
C.
1, 3, 6, 7
D.
2, 3, 6, 7
E.
2, 4, 5, 8
Таван сурагчийн зүрхний цохилтын тоог ижил зайнд гүйхээс өмнө болон гүйж ирсэн даруйд хэмжиж үр дүнг графикаар харуулжээ. Аль сурагчийн зүрхний цохилтын тоо (пульс) хамгийн бага өөрчлөгдсөн байна вэ?
A.
5
B.
4
C.
3
D.
1
E.
2
Лабораторийн шинжилгээний хэвийн үзүүлэлтэнд үндэслэн дараах хариунаас эрүүл хүний үзүүлэлтийг сонгоорой.
|
Үзүүлэлт |
Лавлах хэмжээ |
Шинжилгээний хариу |
||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
||
|
нягт |
1,010-1,025 |
1,015 |
1,010 |
1,020 |
1,025 |
1,040 |
|
орчин рН |
5-7 |
6 |
4 |
7 |
5 |
8 |
|
хоногт ялгарах хэмжээ (л) |
1,0-1,5 |
1,2 |
1,0 |
1,5 |
1,3 |
1,0 |
|
уураг |
байхгүй |
байхгүй |
байгаа |
байхгүй |
байхгүй |
байгаа |
|
глюкоз |
байхгүй |
байхгүй |
байхгүй |
байхгүй |
байгаа |
байхгүй |
|
лейкоцит |
0-2 |
1-2 |
0-1 |
0 |
8-10 |
1-2 |
A.
1,3
B.
1,4
C.
2,4
D.
2,5
E.
3,5
Хүний биеийн зурагт өгөгдсөн “III” дугаартай ялгаруулах тогтолцооны бүтцийг нэрлэж, гүйцэтгэх үүрэгтэй нь зөв харгалзуулсан хувилбарыг олно уу.
A.
III-2-e
B.
III-1-d
C.
III-4-a
D.
III-5-c
E.
III-3-b
Бөөрний түүдгэнцэрт цуснаас шүүгдэж тахир сувганцарт үүссэн анхдагч шээсний найрлага дахь бодисуудыг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.
A.
ус
давс
амин хүчил
глюкоз
шээг
х
х
х
х
х
B.
ус
давс
амин хүчил
глюкоз
шээг
х
√
√
х
√
C.
ус
давс
амин хүчил
глюкоз
шээг
√
√
√
√
√
D.
ус
давс
амин хүчил
глюкоз
шээг
х
х
√
√
х
E.
ус
давс
амин хүчил
глюкоз
шээг
√
х
√
√
√
Хүний биеийн дотоод шүүрлийн булчирхай нь бие махбодын дотоод орчны тэнцвэрийг зохицуулж байдаг. Өгөгдсөн бүдүүвчид тохирох булчирхайн нэр ба үүргийг зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоно уу.
.png)
A.
х
y
цусан дахь кальцийг бууруулах
бэлгийн булчирхай
B.
х
y
цусан дахь глюкозыг хянах
нойр булчирхай
C.
х
y
бодисын солилцооны идэвхийг зохицуулах
бамбай булчирхай
D.
х
y
бэлгийн даавар ялгаруулах
өнчин тархи
E.
х
y
дархлааны эсүүдийг боловсруулах
бөөрний дээд булчирхайн тархилаг давхраа
Хүний биеийн дотоод шүүрлийн булчирхай нь бие махбодын дотоод орчны тэнцвэрийг зохицуулж байдаг. Өгөгдсөн бүдүүвчид тохирох булчирхайн нэр ба үүргийг зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоно уу.
A.
х
y
цусан дахь кальцийг бууруулах
бэлгийн булчирхай
B.
х
y
цусан дахь глюкозыг хянах
нойр булчирхай
C.
х
y
бодисын солилцооны идэвхийг зохицуулах
бамбай булчирхай
D.
х
y
бэлгийн даавар ялгаруулах
өнчин тархи
E.
х
y
дархлааны эсүүдийг боловсруулах
бөөрний дээд булчирхайн тархилаг давхраа
Цусан дахь глюкозын хэмжээ өөрчлөгдөхөд хэвийн түвшинг хадгалах зохицуулгыг зөв тодорхойлно уу.
A.
цусан дахь глюкозын түвшин буурна → нойр булчирхайн β эсүүд өдөөгдөнө → инсулин ялгарна → гликогеныг задалж глюкоз үүсгэнэ.
B.
цусан дахь глюкозын түвшин нэмэгдэнэ → нойр булчирхайн α эсүүд өдөөгдөнө → инсулин ялгарна → илүүдэл глюкозыг гликоген болгон элгэнд нөөцөлнө.
C.
цусан дахь глюкозын түвшин нэмэгдэнэ → нойр булчирхайн α эсүүд өдөөгдөнө → глюкагон ялгарна → илүүдэл глюкозыг гликоген болгон элгэнд нөөцөлнө.
D.
цусан дахь глюкозын түвшин буурна → нойр булчирхайн α эсүүд өдөөгдөнө → глюкагон ялгарна → гликогеныг задалж глюкоз үүсгэнэ.
E.
цусан дахь глюкозын түвшин нэмэгдэнэ → нойр булчирхайн β эсүүд өдөөгдөнө → глюкагон ялгарна → гликогеныг нийлэгжүүлж глюкоз үүсгэнэ.
Дасгал хөдөлгөөн хийх үед хүний биеийн температур хэрхэн өөрчлөгдсөн үр дүнг графикаар харуулжээ. А нөхцөлд хүний биед явагдах өөрчлөлтийг илэрхийлсэн хариуг сонгоорой.
A.
1, 4, 5
B.
2, 4, 6
C.
1, 3, 5
D.
2, 3, 6
E.
1, 4, 6
Гадны цочруулд хариу үйлдэл үзүүлэх үйл явцыг харуулсан рефлексийн нум (1-4) -ыг зургаар илэрхийлэв. Мэдрэлийн импульсын уруудах замыг хариуцдаг бүрдэл хэсгүүдийг тодорхойлно уу.
A.
1-рецептор 3- хөдөлгөөний нейрон
B.
3- мэдрэхүйн нейрон 4-хөдөлгөөний эрхтэн
C.
3-эффектор эрхтэн 4-хөдөлгөөний нейрон
D.
1-рецептор 2-мэдрэхүйн нейрон
E.
3- хөдөлгөөний нейрон 4- эффектор эрхтэн